Bir şeyler oluyor…
Altın 30 Mayıs’ta 1275 dolardan 25 Haziran’da 1438 dolara kadar yükseldi. Kabaca 1 ayda yüzde 12’lik yükseliş.
ABD 10 yıllık tahvil faizi 3 Mayıs’ta yüzde 251 seviyesinden 198 seviyesine kadar düştü. ABD borsaları zirveleri zorladı.
İşte bütün bunlar Fed ve diğer gelişmiş ülke merkez bankalarının Fed’i izleyen tavırlarından. Fed faiz indirimine yakın düşüncesi piyasaları hareketlendiriyor dolar değer kaybediyor. Dolar endeksi doların 6 gelişmiş ülke para birimlerine karşı değerini ölçen endeks 23 Mayıs’ta 983 seviyesinden 25 Haziran’da 958 seviyesine kadar geriledi.
Dolardan kaçan Bitcoin’e de gidiyor
Başlıklar belli; Fed faiz indirecek İran gerginliği ve G20 zirvesinden çıkması beklenen sonuç dolar sattırıyor dolardan kaçan Japon Yeni’ne İsviçre Frangı’na Bitcoin’e ve ons altına gidiyor. Jeopolitik risk ve ekonomik kaygılar parayı doların alternatifi varlıklara yönlendiriyor.
Jeopolitik risk konusundan başlayalım. Bugün biraz tansiyon yükselmiş olsa bile jeopolitik başlıkların dün de var olduğunu yarın da var olacağını biliyoruz. Dünden bugüne nasıl bir risk artışı oldu ki altın veya bitcoin veya Japon Yen’i için yükselişe destek olsun? Hafife almıyorum ama gerçekten etkisi ne kadardır acaba diyorum.
G20 zirvesinden ticaret savaşının sona ereceğine dair güçlü bir sinyal alınmaması ihtimali… Gerçekten bu savaşın mutlak anlamda sona ereceğini düşünüyorsanız birkaç kez daha düşünün derim. O savaş bitmez en iyi ihtimalle daha üst boyuta taşınmaz. Ama en iyi ihtimalle. Dünya Ticaret Örgütü açıkladı. Korumacı tedbirler 2010 yılından bu yana artarak G10 ülkeleri tarafından sürdürülüyor. G20 ülkelerinin Ekim 2018Mayıs 2019 arasında getirdiği yeni ticaret kısıtlamalarının parasal değeri 336 milyar dolar. Manşette ABDÇin savaşı gibi görünebilir ama altta gelişmiş ülkeler her beraber bu savaşın içinde. O yüzden bu savaş bitmez.
Hikayenin aslı şu
Trump güçlü dolar istemiyor. Fed’i doları aşırı değerlendiren politikaları (faiz artırımı) yüzünden sert eleştiriyor. Ve bombayı Bank Of America patlatıyor “ Trump devalüasyona hazırlanıyor”. Bankaya göre Trump Hazine’ye talimat verecek New York Fed dolar satıp başka para birimlerini alacak. Dolar şu anda olması gerektiğinden yüzde 13 oranında daha değerli böylece dolar değer kaybedecek.
Güçlü yerel para ihracatta rekabet avantajını olumsuz etkiler. Trump dolar aşırı değerli diyorsa amaç ABD ürün ve hizmetlerinin doların ucuzlamasıyla birlikte dışarıdan daha fazla talep görmesi beklentisi olmalı. Böylece değersiz dolar ABD ihracatını artırırken içeride üretim artıp cari açık azalacak.
Eğer doların değerini düşürecek faiz indirimi haricinde bir hamle gelirse ne olacak? Ekonomi neticede tercihlere dayalı. Bir şey tercih eder dışarıda tuttuğunuz seçeneğin maliyetine katlanırsınız. Doların değerini hızlı bir şekilde düşürüp düşük tutacak adımlar atılırsa bu durum ABD’yi finanse edenborç veren yatırımcıları kaçırabilecek doların rezerv para olma hali sorgulanacak. Doğru ya paranın değerine dair sert hamleler gelecekse yatırımcı neden dolarda dursun?
Şimdi biraz daha net anlaşılabiliyor mu neden merkez bankaları rezervlerinde altının payını artırmaya doların payını azaltıp çeşitlendirme çabasına giriyorlar neden ülkeler ticaretlerinde yerel para birimini kullanma oranını artırmaya çalışıyor ya da neden kripto paralarda son dönemde olmadığı kadar seri yükselişler var?
Erdoğan TURAN
Twitter: @erdogan_turann
