Eski lastikler önceden yakılıp ısınmak için kullanılırdı. Son zamanlarda ise tasarım ve dekorasyon için kullanılıyor. Fakat ABD’deki bir şirketin daha yaratıcı ve pragmatik bir fikri var.
Eski bir inşaat atık sahasının ortasında, Kuzey Karolina eyaleti’nin Raleigh şehir merkezinin yaklaşık 42 mil kuzeyinde, devasa tavuk fritözüne benzeyen altı adet garip bir yapı duruyor.
Tabiki de bu silindire benzeyen mekanizmalar tavuk kızartmıyor. Bu yapılar, eski lastikleri, güvenilir ve ucuz bir enerji biçimine dönüştürmeye çalışan karmaşık bir makinenin parçası.
Product Recovery Technology International (PRTI) isimli şirket, bu makinelerı ülkenin her yerine yerleştirmeyi planlıyor.
PRTI, süreci “termal demanımasyon” olarak adlandırıyor ve makineler lastikleri yağa, sentetik gaza, karbon kömürüne ve çeliğe ayırıyor. Şirketin CEO’su Chris Hare,
”Tüm bu emtialar, 7/24 çeşitli kripto para birimleri madenciliği yapan bir veri merkezine güç sağlamak için kullanılıyor” dedi.
Son 10 yılda, kripto para birimleri devasa bir büyüme kat etti. Lider kripto para birimi Bitcoin (BTC), tüm dünyanın gündemine oturaraki dikkatleri üzerine çekmeyi başardı.
Teknoloji İtalya’dan Transfer
PRTI şirketi, 2013 yılında, İtalya’da lastikleri tamamen yakmak yerine belirli bir sıcaklık noktasına kadar pişiren bir Ar-Ge projesiyle karşılaşan Wayne Machon tarafından kuruldu.
Endüstride emekli eski bir yönetici olan Machon, bu işlemin potansiyelini gördü ve İtalya’da altı ayını, bu teknolojiyi ABD’ye getirmek için araştırma yaparak geçirdi.
Aslında bu teknoloji tüm ülkeler için büyük önem arz ediyor. Kullanılmış lastiklerin imha edilmesi büyük bir baş ağrısı ve rahatsızlık yaratabilir.
North Carolina Eyalet Üniversitesi İnşaat ve Çevre Mühendisliği Bölümü başkanı Morton Barlaz, 1980’lerin ortalarına kadar, çoğu lastiğin milyonlarca kişi tarafından çöpe atıldığını söyledi ve şunları söyledi:
”Lastikler havayı hapsederek yüzeye çıkmalarına neden olduğu için onları gömemezdiniz. Artı, yerdeyken toprağı kirletebilirler. Böylece, bazen küçük dağları andıran yığınlar halinde üst üste istiflenmişlerdi”
Barlaz bir telefon röportajında ”Bu çöplüklerle ilgili sorun, lastiğe su temas ettiğinde, sivrisinek üreme alanı haline gelmeleridir” dedi.
Bu eski lastikler, aynı zamanda büyük bir yangın tehlikesiydi.
“Ve bir lastiği yaktığın zaman bir sürü hava kirletici madde salıyorsunuz. Ayrıca yeraltı sularını kirletebilecek bir petrol de üretiyorsunuz.”
Çevre Bakanlığı İzin Verdi
PRTI adlı şirket, eski lastikleri güvenilir ve ucuz bir enerji biçimine dönüştürmek için termal yeniden üretimden yararlanıyor. Bu enerji, 24 saat çeşitli kripto para birimleri madenciliği yapan bir veri merkezine güç sağlamak için kullanılacak. Her bölme, bir seferde 3 bin kg lastik taşıyabilir.
Sadece ABD’de her yıl yaklaşık 300 milyon eski lastik çöpe atılıyor. ABD Lastik Üreticileri Birliği’ne göre 2019’da bu lastiklerin yaklaşık yüzde 76’sı asfalt veya “lastikten türetilmiş yakıt” gibi yeni ürünlere dönüştürüldü.
PRTI, lastiklerinin çoğunu eyaletteki lastik üreticilerinden temin ediyor, çünkü tesisine yapılan fiili sevkiyat, en büyük maliyetlerinden biri. İşlediği lastiklerin çoğu, satılacak standartları karşılamayan lastiklerdir. The News & Observer’ın bildirdiğine göre PRTI, 2020’den beri Durham merkezli Spiffy ile birlikte talep üzerine araç servisinin ürettiği hurda lastikleri almak için ortaklık kurdu.
Şirket şimdi makinenin orijinal İtalyan versiyonunu güvenilebilecek noktaya kadar geliştirdiler ve üretime hazırlar.
Termal kalıptan çıkarma silindirlerinin her biri artık bir seferde 3 bin kg lastik işliyor. Lastikleri parçalamak 11 saat sürüyor ve PRTI haftanın her günü günde iki döngü çalıştırmaya çalışıyor. Çevre Bakanlığı şirkete Ağustos 2020’de bu işlem için izin verdi.
