Türkiye’de kripto para borsası Thodex’in kurucusu ve yöneticisi Faruk Fatih Özer’in yaklaşık 2 milyar dolarla yurtdışına kaçtığı iddiaları yalnızca Türkiye’de değil tüm dünyada manşetlerde yerini aldı.
Kripto para karşıtlarının argümanlarından bir tanesi kripto para dünyasında meydana gelen vurgunlar ve dolandırıcılık olaylarıdır. Thodex vakası, kripto paranın 12 yıllık kısa tarihinde yaşanan en büyük dolandırıcılık olayları ve ‘saadet zinciri’ şemalarını akla getirdi.
İşte dünyanın en büyük 5 kripto para dolandırıcılık hikayesi:
Onecoin ve Kayıplara Karışan ‘Kripto Kraliçe’
OneCoin, kripto para sektörünün tarihindeki belki de en sıradışı dolandırıcılık olayıydı.
2016 yılında Bulgar Dr. Ruja Ignatova, Bitcoin’e (BTC) rakip bir kripto para birimi çıkardığını duyurduğunda, binlerce kişiyi peşinden sürüklemi başarmıştı. Kendisine “Kripto Kraliçe” ünvanını layık gören 36 yaşındaki iş kadınının sloganı bir hayli iddialıydı:
“2 yıl sonra kimse Bitcoin’den bahsetmeyecek bile.”
Usta dolandırıcı, piyasaya süreceğini söylediği OneCoin kripto para biriminin, “Bitcoin’in sonunu getireceğini” iddia ettiğinde, lider kripto para birimi Bitcoin’in değeri birkaç yüz dolara çıkmıştı. Heyecanlı yatırımcılar Kripto Kraliçe’nin “devrim” hayalinin parçası planlıyorlardı.
Bu heyecanın bir sonucu olarak, Ağustos 2014 ve Mart 2017 yılları arasında Pakistan’dan Brezilya’ya, Kanada’dan Norveç’e ve hatta Filistin’e , onlarca ülkeden yaklaşık 4 milyar euro OneCoin’e aktı.
OneCoin giderek ivme kazanırken, Ignatova dünyanın farklı ülkelerinde görkemli şovlar yapıp daha çok yatırımcı çekiyor, servetinin tadını çıkarıyordu.
Gizemli dolandırıcı, Bulgaristan’da milyonlarca dolarlık evler almış, lüks yatı Davina’da büyük partiler veriyordu. Ancak bu gösterişin arkasında yatırımcıları endişelendirmeye başlayan sorunlar ortaya çıkmaya başladı. Yatırımcılar OneCoin’in diğer para birimlerine çevrilmesine izin veren sistemin kurulması sürekli ertelendikçe kaygılanmaya başladı.
Nihayet Ekim 2017’de Portekiz’de düzenlenecek büyük bir etkinlikle tüm sorulara yanıt verileceği açıklandı fakat Dr. Ruja ortaya çıkmadı. Telefon ve mesajlara da yanıt vermiyordu. Dr. Ruja milyarlarca euro ile sırra kadem basmıştı. Ortada herhangi bir kripto para birimi falan da yoktu.
Dr. Ruja’nın yerine geçen ağabeyi Konstantin Ignatov 2019’da ABD’de bir havalimanında gözaltına alındıktan sonra, dolandırıcılık ve kara para aklama dahil kendisine yöneltilen suçlamaları da kabul etti. “Kripto Kraliçe” halen kayıp.
Plustoken Vakası
Dünyada yankı uyandıran en ünlü kripto “saadet zinciri” hikayelerinden bir diğeri, başta Çinli ve Koreli yatırımcılar olmak üzere 4 milyondan fazla kişinin parasını çalmakla suçlanan kripto cüzdan PlusToken.
2018’de kurulan PlusToken, Asyalı yatırımcılara yüzde 9 ile yüzde 18 arası aylık getiri imkanı sunmayı vaat etti. Proje ayrıca, sosyal medyayı etkin bir şekilde kullandığı gibi potansiyel yatırımcı ile yüzyüze görüşmelere de vurgu yaparak sektöre yeni bir boyut kazandırmıştı.
Tüm Asya’da PlusToken reklam ve afişleri de duvarlara asıldıkça, her şeyin yasal olduğu havası verilerek yatırımcıya güven duygusu veriliyordu.
Ve sonunda, 2019’da kârlarını platformdan çekmekte zorlanan müşteriler endişelenmeye başladı. Kısa süre sonra PlusToken ekibinin, Bitcoin, Ethereum ve EOS dahil farklı kripto para birimlerinden yaklaşık 3 milyar (3 milyar dolardan fazla) ile kayıplara karıştığı anlaşıldı.
Arkalarında bir de not bırakmışlardı: “Üzgünüz, kaçtık.”
Bloomberg’in haberine göre PlusToken’ın yaratıcısı Chen Bo dahil 14 kişi, 120 bin yuandan (18 bin dolar) 6 milyon yuana (900 bin dolar) kadar para cezası aldılar.
Bitconnenct
2016’da kurulan şirketin bir yıl sonra piyasaya sürdüğü ve kısa sürede değerini artıran Bitconnect, bir dönem en popüler 10 kripto para arasına girmeyi başardı.
Bitconnect aslında kullanıcıların Bitcoin verip Bitconnect aldıkları bir ödünç alma platformuydu.
Beincrypto internet sitesine göre kullanıcılara ödünç verdikleri Bitconnect sayısına göre daha fazla günlük faiz ve getiri sunan sistem, bugün “kripto para sektörünün Çiftlik Bank yapısı” olarak da biliniyor.
2018 yılında Texas Menkul Kıymetler Kurulu, şirketin bir saadet zinciri olduğu söylentilerini doğrulayarak şirketi durdurma yönünde karar aldı. Karar sonrası Bitconnect fiyatı önce yüzde 92 düştü sonra da sıfıra indi.
Bitconnect’in toplam 2,5 milyar dolardan fazla para topladığı düşünülüyor.
Bitcoin Savings and Trust
Dördünüc hikayemiz ABD’den. ABD’nin ilk kripto para saadet zinciri şemalarından biri sayılan Bitcoin Savings & Trust, 2011 ve 2012 yılları arasında piyasaya çıktığında yatırımcılara haftada yüzde 7 oranında getiri vadetti.
“Korsan” lakabıyla bilinen Trendon Shavers’ın başında olduğu şirket Bitcoin sattığını söylüyor, daha fazla likiditeye ihtiyaç duyduğu gerekçesiyle yatırımcıdan Bitcoin satmasını istiyordu.
2013 yılında Bitcoin Savings & Trust’ın saadet zinciri olduğu iddiasıyla tutuklanan Trendon Shavers yatırımcıları dolandırmakla suçlanarak 18 ay hapis cezasına çarptırıldı.
Pincoin ve İfan
Modern Tech şirketinin yönettiği iki farklı ICO yani “ilk coin arzı” (Initial Coin Offering) olan Pincoin ve iFan üzerinden yatırımcılara bir ay içinde yüzde 40 kazanç vadediliyordu.
Merkezi Vietnam olan Modern Tech, Asya ülkelerinde yüz yüze etkinlikler düzenleyerek yatırımcıyı kendine çekiyordu.
Medyada yer alan haberler sonrası Modern Tech’in bir saadet zinciri şeması olduğu iddiaları güçlendirdi ve şirketin Vietnam’daki ofisi önünde geniş protestolar düzenlendi.
Şirket yöneticilerinin yatırımcılardan 660 milyon dolardan fazla para çaldıkları belirtiliyor.