Bir ülke düşünün ve ülke ekonomisine dair merkez bankası başkanı şu cümleleri kurmuş olsun;
“Büyümede tarihin en keskin düşüşünü yaşayacağız işsizlik tarihi zirvelere çıkacak. Her şey olağan üstü derecede belirsiz ülkenin ne kadar küçüleceği de belli değil. Ekonomik iyileşmeden emin olana kadar ekonomiye merkez bankası olarak destek vermek zorundayız. Güven oluşana kadar da toparlanmadan bahsedemeyeceğiz.
İnsanların doğrudan mali desteğe ihtiyacı var. Üretim kapasitesinin kalıcı hasar alma riski var. Çoğu insan için yeniden iş bulmak eski hale geri dönmek uzun sürecek.
“En kötüsü geride kaldı mı bilmiyoruz”
Bu ülke ABD ve bu cümleler Amerikan Merkez Bankası Başkanı Powell’a ait.
Powell pembe tablo çizmiyor hala çok ciddi belirsizlikten bahsediyor sürecin ilerleyişine göre konum alacaklarını ifade etmeye çalışıyor. Son verilerle;
ABD ekonomisi yüzde 5 küçüldü
Bu daha 2020 yılı 1. Çeyrek sonucu salgın etkisi ABD için net hissedilmemişken
İşsizlik zirvede yüzde 13
Fed’in bilanço büyüklüğü 7 trilyon doları aşmış nerede duracağı belli değil.
Ekonomide büyük şok yaşandı o şok atlatılmaya çalışılıyor kalıcı toparlanmadan bahsetmek için erken.
Ama borsalar öyle mi?
Aşağıda S&P500 grafiği var.
Endeks salgınla %35 düştükten sonra Mart ayı dibinden %45 yukarıda. Şubat zirvesine şurada 200 puanlık hareket kalmış.
NASDAQ ise bambaşka. Neredeyse salgın buraya yaramış diyeceğiz çünkü endeks yeni zirvelerde.
ABD borsaları böyle düştü çıktı çoşku devam.
Altın ne oldu?
Ons altın için şimdilik söylenebilecek “1700 doların altında kalmıyor”
Ya Bitcoin?
Bitcoin de ABD borsaları benzeri eski yerine geri dönmüş gibi
Madem ekonomi bu kadar kötü ve bir süre daha kötü kalacak madem güvenli limanlara ilgi kripto paraya talep hala yerinde madem talepüretim şok yedi şirket karlılıkları bir süre düşük kalacak nasıl oluyor da borsalar bu derece çoşkulu? Borsalar beklentiyi satın alır gerçekleşmeyi satıyorsa hangi muazzam beklentiyi satın alıyor da şirket çarpanları olmadık yerlerde hisse fiyatları yükselişte bir anormallik yok mu?
Olmaz mı? Var tabii. Ama bu anormallik yeni değil 12 yıl önce başlayan aşama aşama devam eden yeni normal anormal değil. Çünkü yeni bir durum yok aslında bir şok var şokun sebebi boyutu farklı elbette ama şokun çaresi de mali teşviklerin yanında parasal gevşemede.
Madem para bol ve ucuz daha uzun bir sürede öyle kalmaya devam edecek o zaman o parayla alınabilecek ne varsa al. Balonmuş fiyat/kazanç oranıymış vs geçiniz eski kafaların düşünceleri bunlar. Faiz sıfır enflasyon yok para var neresi şişiyorsa şişsin almayan pişman.
Ya da geçmeyiniz bir durup bakınız. Evet finansal varlık fiyatlamaları ile reel ekonominin mevcut gerçekleri örtüşmeyebilir bu ilk defa yaşanan bir durum değil ama ayarı da çok kaçırmamak lazım.
İflasını açıklamış bir şirket devlet yardımıyla kurtarılıyor ve fiyatı 35 günde %500 yükseliyorsa orda değerleme/analiz ne kadar devrede. Yoksa devrede olan hayvansal içgüdüler mi?
İçgüdülerinize güvenin sizi hayatta tutar. Ancak sorunlara yokmuş gibi çözülmüş gibi yaklaşıp piyasada aşırıya kaçmış olabilecek coşkuya kapılanlar üzülmesinler sonra.
Sonra kimse dönüp ağlamasın ağlayacaksanız oynamayalım.