Koronavirüs hafta sonu itibariyle düne kadar “bizim sorunumuz değil hatta bu işten kazançlı bile çıkabiliriz” diyenleri de hızla bir kenara iterek dünyanın sorunu haline geldi.
Uçuşlar iptal kara sınırları kapatılıyor olağanüstü hal durumu Şubat ayının ilk haftası krizi zirveye taşıyacak.
Salgın Çin’de yayılınca şu açıklamaları okuduk izledik;
Dünya Sağlık Örgütü acaba geç mi kaldı alarmı çalmak için?
Çin’in ilk çeyrek büyümesi % 5 veya altına inebilir
Gelişen ülkelerin büyümesini çoktan 02 puan negatif etkiledi.
Rating şirketlerinden uyarılar.
Petrol fiyatı düşüyor.
Altın yükseliyor.
Borsalar düştü çıktı ama iyi direndi.
Cuma gününe kadar temkinli bir iyimserlik vardı veya içi kof bir iyimserlik veya halledilir uzamaz düşüncesi…Bu iyimserliğin ömrü 4 işlem günü sürdü sadece.
Virüs kaç ülkeye yayıldı vaka sayısı ölü sayısı bu rakamları buraya yazsam da güncel kalmayacak saatler içinde değişecek çünkü.
Olay ciddi. Ama sorunun büyük kısmı psikolojik. Çin’de 60 milyon insanı evlerine hapsedebilirsiniz ama Avrupa’da peş peşe birkaç ölüm vakası olsa o panik çok başka olur.
Elbette aşı bulunacak ama biz beklenilmeyen ve sonucusüreci kestirilemeyen bir olayda insan faktörünün kendini koruma güdüsüyle yaratacağı tahribatı anlamaya çalışıyoruz.
Anlayamayacağız.
Bir gün salgın gerilemeye başlayacak hasar tespit çalışması yapacağız “evet böyleymiş” diyeceğiz. Ancak konu geride kalmaya başlayınca yani bugün değil.
Yazının konusu herkesin izlediği bildiğini tekrar etmek değil. Biz piyasa tepkilerine bakıp belki bir sonuç çıkarabilir miyiz diye bakacağız.
ABD borsaları ile başlayalım. S&P 500 salgın haberiyle %2 civarı düştükten sonra geçen Çarşamba günü salgın öncesi seviyeye kadar yükselmişti. İlk şok atlatılıyor gibiydi. Salgın ABD için tehdit değil düşüncesi vardı herhalde. Bu düşünce Cuma günü itibariyle borsa fiyatlaması ve hafta sonu ABD’den gelen haberlerle sürdürülebilir olmaktan çıktı. S&P 500 Cuma günü %177 oranında düşüşle kapandı salgın sonrası en düşük seviye kapanışı. Bir günde bu kadar sert düşüş en son 2 Ekim 2019’da % 179’lük düşüşle görülmüş. ABD borsaları temkinli iyimserliği geride bıraktı gibi.
Altın salgın haberleri öncesi 1570 dolar seviyesindeydi ilk şok fiyatlama ile geçen hafta pazartesi 1588 doları gördü. Hava sanki iyiye dönüyormuş gibi olup borsalar toparlanırken altın 1576 dolara kadar düştü. Ama Cuma günü ons altın 1590 dolara dayandı. 8 Ocak’tan bugüne bu seviye görülmemişti.
Petrol zaten düşme eğilimliydi büyüme vs derken 4 dolar daha düştü Ekim 2019 seviyesine geriledi.
Piyasaların sağlıklı fiyatlamalar yapabileceği zamanlarda olduğumuzu sanmıyorum. Beklenilmeyen ve bilinmeyen bir belirsizlik aynen sağlık konusunda olduğu gibi insanları finansal korumaya da itiyor. O yüzden şuralar destekti buralar dirençti söylemleri bana çok anlamlı gelmeyecek.
Çin vaka ve ölüm sayısında şubat ayında zirve görülecek dediyse yavaşlamayı mart ayında bekliyoruz demişse Avrupa’da ABD’de Hindistan’da vakalar ortaya çıkarken bugün piyasalar açısından konuşulanların çoğu anlamlı değil. Çünkü hala olayın boyutunun nereye evrileceğini bilmiyoruz.
Umutluyuz
Salgının kontrol altına alındığına dair bir haber sadece…
Çin “aşıyı bulduk sonuç alıyoruz” der ve bir anda değişir hava piyasalarda dönüş çok hızlı olabilir. Ya da tam tersi biz iyi haberler beklerken haberlerin gelmesi uzarsa gerginlik tırmanırsa risk fiyatlaması daha yeni başladı da denebilir.
Gündelik hayatımızda da olduğu gibi nasıl ki öncelik sağlığı korumak varlığımızı korumaksa aynısı bugün ve her zaman finansal varlıklar için de önce hayatta kalmak sonra fırsatı yakalamak olmalı.
Bu dünyanın krizi de bitmez fırsatı da…