Dünyanın baskın rezerv para birimi olarak doların
ayrıcalıklı konumundan yararlanan ABD bu ayrıcalığının sonuna yaklaşıyor. Bu
ayrıcalık geri çekilmek üzere. Doların değeri 2021in sonuna kadar yüzde 35e
oranında düşebilir. Bahsettiğimiz Dolar/TL kuru değil doların gelişmiş ülke
para birimlerine karşı değeri.
Dolar neden değer kaybetsin ki?
ABD’de yurtiçi tasarruflardaki düşüş ile açık cari açık
arasındaki ölümcül etkileşim dolar değer kaybeder senaryosunun iki temeli.
2020nin ikinci çeyreğinde net yurtiçi tasarruf küresel mali krizden bu yana ilk kez negatif
bölgeye döndü.
Şaşırtıcı olmayan bir şekilde cari açık da aynı şeyi gördük.
Tasarruf etmekten yoksun ve büyümek isteyen ABD doların sürdürülemez ayrıcalığını
yurt dışından fazla birikimi borç almak için kullandı. Bu durum cari açığı
ikinci çeyrekte gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 35ine itti.
Federal hükümetin bütçe açığındaki salgın kaynaklı bir
patlama sorunun kaynağı. Salgın öncesinde net yurtiçi tasarruf oranı 2011den
2019a milli gelirin ortalama yüzde 29u kadardı 1960tan 2005e yüzde 7
ortalamasının yarısından daha azdı. Bu durum doları savunmasız bırakacak.
Önümüzdeki yıllarda bütçe açıkları biriktikçe yurt içi
tasarruf ve cari işlemler üzerindeki aşağı yönlü baskı daha da artacak. Kongre
Bütçe Ofisinin son tahminleri bütçede açığın 2020de gayri safi yurtiçi
hasılanın yüzde 16sı olacak. ABD Kongresinin başka bir mali yardım paketini
kabul edeceğini varsayarsak 2021’de çok daha büyük bütçe açığı göreceğiz.
Böylece ABDnin net tasarruf oranı küresel krizden çok daha
sert şekilde negatif bölgeye taşınacak. ABD bina ve altyapının yaşlanan
sermaye stokunun gerektirdiği amortismanı bir kenara bıraktıktan sonra üretim
kapasitesinin genişletilmesi için gereken net tasarrufu tasfiye ediyor.
Dışardan borçlanmadan büyüme imkansız hale geliyor. Ve cari açık bunun
sonucunda derinleşecek.
Dolar o zaman ayrıcalığını kaybedecek. DOların 2000 yılından
bu yana dünyanın hakim rezerv para birimi olarak yavaş yavaş aşınmasıyla
birlikte yabancı borç verenler bu tür büyük dış finansman koşullarında taviz
talep edecekler. Bu normalde iki şekilde olacak bir faiz oranı ve / veya para
birimi ayarlaması.
Fed kısa süre önce belirli bir hedef yerine ortalama bir
enflasyonu hesaba katan bir stratejiye geçti ve politika faizlerini birkaç yıl
daha sıfıra yakın tutma sözü verdi. Bu faiz oranı kanalının etkin bir şekilde
kapatıldığı anlamına geliyor.
Yakın zamandaki düşüşlere rağmen doların reel efektif döviz
kuru endeksi Temmuz 2011in en düşük seviyesinin yaklaşık yüzde 27 üzerinde.
Bu ABDnin eşi görülmemiş bir tasarrufcari hesap girdabına çekilmesi gibi
dolarıi dünyanın en değerli para birimi olarak bırakıyor.
Artık Çin yuanı altın ve kripto para birimleri de bir
zamanlar yenilmez dolara karşı alternatifler.