ABD’de Kasım ayında başkanlık seçimleri var. Piyasalar ekonomi kötüye gitmediği sürece Trump’ım yeniden seçilmesini bekliyor.
Bernie Sanders ya da Elizabeth Warren gibi zenginlere biraz düşman adayların başkan seçilme ihtimalini ise düşünmek bile istemiyorlar. Üstelik bu tip ‘sosyalist’ adaylar herkese ucuz ya da bedava eğitim ya da sağlık hizmeti gibi nasıl finanse edileceği belli olmayan vaatler etrafında dans ediyor.
Trump rakiplerinin kendisini ekonomiden vurmak isteyeceğini biliyor. O nedenle daha 2019’da merkez bankası FED üzerinde psikolojik baskı kurdu. Faizleri indirmeleri gerektiğini hatta para basmaları gerektiğini defalarca söyledi.
Ekonomi kötüye gider ve borsa düşerse “İşte ben demedim mi beceriksiz FED” diye suçu hemen onların üzerine atıyor. Bu durumda bir ekonomik kriz çıksa bile Trump FED’i (ve tabi FED’i kontrol eden küreselci sermayeyi) suçlayarak bu işten sıyrılacak. Hatta öfkeyi FED’e yönelterek seçimi kazanmayı daha da garanti hale getirebilir.
Corona Virüs olayı ise bütün bu denklemleri bozuyor. Aslında Trump ekonomi bozulursa suçu FED gibi Corona Virüs’e de atabilir. İlk bakışta Corona Virüs de Trump lehine çalışır diye düşünebiliriz.
Fakat Trump’ın virüs olayını hafife alması hayatının hatası olabilir. Corona Virüs ABD’de hızla yayılır ve fazla sayıda ölüme yol açmaya başlarsa Trump sağlık gibi hayati bir konuda acil durumunu yönetememek ile suçlanacak.
ABD sağlık sistemi yaygın bir Corona Virüs salgınını karşılayabilecek güçte olmayabilir. Halk Corona yayıldığında sağlık tesislerine hücum edecek. Ancak çok sayıda hastaya bakım hatta yoğun bakım uygulacak yeterli kapasite var mı şüpheli. Yeterli kapasite varsa bile Amerikan sağlık sisteminin en büyük sorunlarından bir tanesi çok pahalı olması. Corona Virüs’e yakalanan bir Amerikalı basit bir destek almaya kalksa bile muhtemelen fatura yüzlerce binlerce dolar olacak.
Tam seçim sürecinde televizyonlar ve sosyal medya her gün yeni vakaları ve ölüm haberlerini konuşacak. Başkan Trump ise sırf borsa düşmesin diye bu haberleri küçümseyen insan konumuna düşecek. Geçen hafta borsa biraz düştü diye Trump “Bir Aşıya çok yakınız” şeklinde bir açıklama yaptı. Oysa işin uzmanlarına göre bir aşıya daha en az 1218 ay var. Sonra Beyaz Saray “Başkan Corona aşısını değil Ebola aşısını kast ediyordu” demek zorunda kaldı.
Amerikalı seçmen yavaş yavaş hastalığın eşine dostuna çoluk çocuğuna ve kendisine yaklaştığını kaygı ile izleyecek. Şimdiden bazı eyaletlerde halk marketleri boşaltıyor. Seçen Trump taraftarı olsa bile bir can pazarı ortamında Başkanlık makamında oturan adam böyle saçmalamaya devam ederse Trump’ı cezalandırmak için muhalif adaya oy verebilir. Hele panik halindeyken devasa tedavi masrafları ile karşılaştığında ‘sosyalist’ adayları bile normal karşılayabilir.
Sonuç olarak ABD piyasası Corona Virüs’ün şu an sadece küresel ekonomik etkilerini olumsuz fiyatlıyor. Buna rağmen Amerikan borsası geçtiğimiz hafta tarihin en hızlı düşüşlerini gördü. Hastalık yayılmaya başladığında ise bu işin seçim boyutunu da hesaba katacak. Ciddi olumsuz bir etki daha yaşanacak.
Peki insanlar ekonomide ve siyasette panik yaşadığında ne olur? Güvenli liman olarak gördükleri bir varlığa ilgi duyarlar.
Altın Gümüş ve Bitcoin sınırlı üretimli olmaları anlamında sağlam paralar. Özellikle Mayıs ayındaki halving sonrası Bitcoin beklenen teknik yükselişine başlarsa bu ortamda ilgi odağı olabilir.