Bitcoin madenciliğinde tek hikaye ödül yarılanması değil. İşin bir de ‘zorluk’ kısmı var.
Bugün Bitcoin madenciliğinde ‘zorluk’ yüzde 8.9 arttı. Zorluk ne demek neden artıyor ve sonucu ne olabilir?
Bitcoin normalde her 10 dakikada 1 blok bulunması üzerine programlanmıştır. Madenciler daha fazla makine çalıştırıp yüksek işlem gücünü sisteme taşıyıp 10 dakikadan daha kısa sürelerde blok bulmaya başlayabilir. Böyle bir durumda Bitcoin programı işte bu ‘difficulty’ ya da ‘zorluk’ denilen parametreyi otomatik olarak artırır. Bu şekilde blok bulma süresini tekrar 10 dakikanın üzerine taşır. Madencilerin makineleri kapatması ve işlem gücünün düşmesi halinde de bu döngü tam tersine çalışır.
İşlem gücü neden artar?
Fiyat arttıkça madencilik daha karlı hale gelir. Daha düşük performanslı makineler bile para kazanabilir. Madenciler ya bu eski makineleri çalıştırmaya başlar ya da hazır operasyon daha karlı olmuşken daha fazla yeni makineyi devreye sokar. Bir başka senaryoda ise madenciler fiyatın daha da yükseleceğini düşünüyordur. Böylece daha çok sayıda ya da daha iyi performanslı makineler ile kazanacakları Bitcoin ödülünü arttırmaya çalışırlar.
Her dört yılda bir ödül yarılanması gerçekleştiğinde bir anda madencilere verilen ödül miktarı yarı yarıya düşer. Böylece bir Bitcoinin birim üretim maliyeti ikiye katlanır. Bu durumda bir çok eski tip makine için çalışmaya devam etmek zarar yazmak demek olur. Bu nedenle ödül yaralanmasından hemen sonra genelde bir çok madenci bu eski tip makineleri kapatır ve Bitcoin zorluğu da düşer.
Ancak hemen sonra daha iyi performanslı makineler çalıştırmaya başlayan madenciler tekrar zorluk oranını yukarı doğru taşımaya başlar. Aynı anda hem Bitcoin üretim maliyeti hem de zorluk oranı yükseldi için fiyatlar da yukarı doğru yükselir. Çünkü madenciler gittikçe daha pahalıya ve daha zor şekilde ürettikleri Bitcoini daha ucuza satmak istemezler.
Aşağıda 1 numaralı grafikte 2012’de gerçekleşen ilk ödül yaralanmasından sonra (yukardan aşağı kesik kesik gelen çizgi) zorluğun önce düştüğünü sonra fiyat liderliğinde arttığını ve Bitcoini ilk mini zirvesi 229 dolara taşıdığını görüyoruz.
2 Numaralı grafikte ise 2012 ödül yarılanması sonrası uzun süre fiyat ve zorluk birbirlerini besleyerek artmaya devam ediyor. Böylece 1000 dolarlık asıl zirveye tırmanış gerçekleşiyor.
3 Numarada da 2016 ödül yarılanmasının ardından hafif bir düşüş daha sonra da fiyat ile birlikte hızlı bir tırmanış görüyoruz. Yukarı gidiş sürecinde fiyat inişleri ile birlikte zorlukta da zaman zaman azalmalar izleniyor.
4. Grafiğimiz ise 2020 ödül yarılanması öncesi ve sonrası gelişmeleri veriyor. Fiyatlar mı zorluk oranını yoksa zorluk mu fiyatları etkiliyor? Grafiğe göre her ikisi de mümkün. Hatta bazen fiyat düşerken bile zorluk artabiliyor. Bunun sebebi madencilerin fiyat düşerken bile iyi kar ediyor olmaları ya da fiyatın yakın zamanda artacağını beklemeleri olabilir.
Beşinci grafikte ise 2020 yılı içindeki durumu inceleyebiliyoruz. Burada Mayıs ayındaki ödül yaralanması öncesinde genelde fiyat hareketlerinin zorluk değişimlerini önceden belirlediği görülüyor. Ancak Mayıs ayı sonrasında bu ilişki yeryer kopuyor. Eylül ayında Bitcoin fiyatının düşmesinin ardından zorluk bir anda fiyattan çok daha hızlı artmış. Burada madenciler adeta fiyatın daha da artacağını düşünerek adeta bir ön yükleme yapmış. Devamında fiyat bekledikleri gibi artmış.
Sonra fiyatla kıyaslanmayacak kadar derin bir zorluk düşüşü de geliyor. Fiyatta böyle derin bir düşüş yok. Nihayet fiyat artarken zorluk yine artmaya devam etmiş.
Şimdi bu fiyatta karşılığı olmayan son anormal zorluk düşüşü fiyata bir şekilde yansıyacak mı? Yoksa zorlukta son zamanlarda yaşanan yüksek oranlı tırmanışlar fiyatı yukarı itmeye devam mı edecek? Önümüzdeki gün ve haftalarda hep birlikte göreceğiz.
Şurası kesin fiyat ve zorluk tırmanışları birbirini besliyorsa Bitcoin durdurulamaz bir şekilde yeni tarihi yüksek zirvelere ulaşacaktır.
