Bitcoinden sonra en bilinen kriptopara markası Ethereum 30 Temmuz’da 5. doğum gününü kutladı. Ethereum‘un son haftalarda Bitcoinden daha hızlı artış göstermesi bazı Bitcoin maksimalistlerini (fanatiklerini) rahatsız etmiş olmalı. Doğum gününün hemen ardından Bitcoin Ethereum kavgası hızlandı.
Kavganın ardında muhtemelen DeFi yatıyor. Merkeziyetsiz finans anlamına gelen bu kavram 2020’de çok dikkat çekti. Klasik banka ve aracı kurumlar olmadan sadece bilgisayar programlarıyla finansal hizmetler sunulmasına dayanan DeFi daha çok Ethereum etrafında kurulmuş yeni bir ekosistem. Ethereumla çalıştığı için doğal olarak Ethereum talebini de arttırıyor. Bu da Ethereum fiyatlarının Bitcoinden daha hızlı yükselmesine sebep olan etkenlerden bir tanesi.
Son olarak Twitter’da Bitcoin ve Ethereum arasındaki atışmalar hızlanmışken Bitcoin maksimalistlerinden Pierre Rochard piyasada belirli bir anda ne kadar Ether olduğunun yani Ethereum’un dolaşımdaki arzının kesin olarak bilinemediğini ortaya attı. Tartışma büyüdü. Çeşitli açıklamalar maksimalistleri tatmin etmedi. Ethereum kurucusu Vitalik Buterin’in ortamı yatıştırmak için dolaşımdaki arzın ‘kabaca’ bilindiğine yönelik açıklaması tartışmayı daha da alevlendirdi.
Ethereum‘un arzı tam olarak anlaşılmayan bir problem olarak zihinlerde kalmaya devam ediyor. Normalde Ethereum üretimi Bitcoin gibi mutlak bir sınıra sahip değil. Sınırlar yıllık olarak tespit edilmiş. Vitalik Buterin daha önce şuan 47 milyon civarında olan yıllık Ether üretiminin Ethereum 2.0 güncellemesi ardından 2 milyona düşeceğini açıklamıştı. Ancak PoW (Proof of Workiş kanıtı) modelinden PoS (Proof of Stakepay/yatırım kanıtı) modeline geçiş öngören bu 2.0 güncellemesi de yılan hikayesine dönmüş durumda. Önceleri Ocak 2020’de başlayacağı söylenen büyük dönüşüm defalarca ertelendi. Şu anda ise yıl sonu gerçekleşmesi bekleniyor.
Ethereum’un para arzı konusunda Bitcoin gibi net olmadığı ortada. Söz verdiği 2.0 dönüşümü çok önemli. Hem network hızını arttırmayı hem de PoW modelinden PoS modeline geçerek enerji tüketimini azaltıp yatırımcıyı daha fazla Ether’i elinde tutmaya teşvik etmeyi öngörüyor. Ama bir türlü gerçekleşmiyor. Sürekli erteleniyor.
Peki bu dezavantajlar Ethereum fiyatını aşağı çeker mi? Hiç sanmıyorum. Kripto paralarda hala ilk 10 içerisinde gerçek hayatta hemen hiçbir işe yaramayan ya da sadece bir yanlış anlamaya dayanan hatta aleni dolandırıcılar tarafından çıkartılmış milyarlarca dolar piyasa değerine sahip coinler olduğu düşünülürse Ethereum bu dezavantajlardan etkilenmez.
Ethereum yanlış anlamalara ya da dolandırıcılığa dayanan bir sistem değil. Akıllı kontratlar ICO’lar DeFi gibi kriptopara alanında Bitcoin’den sonra en devrimci fikirleri ortaya atmış bir topluluk.
Ancak unutmamak gerekir ki Ethereum’un bu ortamda bu dezavantajlara rağmen ayakta kalması ve Bitcoin’den daha hızlı değer kazanması tek bir nedene dayanıyor. Şu an Bitcoin’in halving sonrası yavaş yavaş değer kazanıyor olması. Genelde tüm altcoinler Bitcoin’in yürümesi ile değer kazanır. Yükselirken Bitcoin’den daha hızlı çıkar ama düşerken de en büyük kriptoparadan daha hızlı çakılırlar. Bitcoin genel olarak düşüş eğiliminde iken çok çok az istisnai bazı kriptoparalar artış yapabilir ancak. Ethereum gibi büyük altcoinler ise daha hızlı şekilde Bitcoini takip eder.
Buna rağmen bazı Bitcoin maksimalistlerinin Ethereum acaba piyasa değeri olarak Bitcoini geçer mi yani ‘flippening’ olur mu diye korkması ise saçma. Çok büyük ihtimalle böyle bir durum gerçekleşmez. Çünkü Bitcoin dünyanın en çok bilinen kriptoparası. Bu alanın yatırım çekmesi için yeni kullanıcıların sisteme dahil olması gerekiyor. Bu durumda ilk tercih en çok bilinen marka olan Bitcoin olacaktır.
Kripto para alanına tamamen yabancı yeni bir yatırımcı Bitcoin ve Ethereumu önüne koyduğunda birisinin net olarak 21 milyon ile sınırlı olduğunu görecek diğer yanda ise sınır konusu tam olarak net olmayan bir çok güzel fikri bünyesinde barındıran ama çok karmaşık ve bir türlü verilen sözleri yerine getirmeyen bir yapı ile karşılaşacak. İlk girişte tercihlerin neresi olacağını tahmin etmek çok güç değil.
Maksimalistlerin Ethereum’a saldırısı gereksiz olsa da bu Etherin Bitcoinden daha hızlı değer kazanmayacağı anlamına gelmiyor. Arz konusu Ethereum önünde pek bir engel olmayacaktır. Fakat Ethereum savunucusu Etheranlar da yükselişlerini esas olarak Bitcoine borçlu olduklarını unutmamalı. Ethereum‘un arz dışında çok daha önemli sorunları var.
Bu yıl popüler olan DeFi projeleri yüksek sayıda Ethereum işlemi yapılmasına neden oluyor. Bitcoin teknoloji olarak Ethereumdan daha yavaş. Ancak Bitcoin için Ethereum kadar işlem yapmak şart değil. Yatırımcılar Bitcoini işlem yaparak değil saklayarak kullanıyorlar. Oysa DeFi’de sürekli daha çok sayıda ve daha hızlı işlem talebi var. Proje sayısı da her geçen gün büyük oranda artıyor. Ethereum’un mevcut altyapısı ise bu yükü kaldıramıyor. Bu nedenle zaman zaman işlem ücretlerinde çok ciddi artışlar meydana geliyor.
Ayrıca DeFi alanı hızla başarılı projlerin kopyaları ve açıkça saadet zinciri modelinde kurgulanmış dolandırıcılık projeleri ile dolmaya başladı. Örneğin Forsage isimli piramid şeması sahtekarlığı Ethereum ağında çok fazla yer kaplıyor.
Ethereum 2.0 dönüşümü ile vaadettiği yenilikleri gerçekleştiremezse yerini bu yenilikleri gerçekleştiren başka projelere hatta başka dağıtık veritabanı teknolojilerine kaptırabilir. Etheranlar Bitcoini geçelim derken kendi yerlerinden olabilirler…
