Biliyorum bu konuda epey yazan çizen var ama ben de geri durmayacağım. Uzun zamandan beri kağıt para ya da diğer adıyla banknot saltanatının biteceğini müjdeliyorum.
Kağıt paranın ya da para basma gücünün devletlere bir zamanlar “senyoraj hakkı” denilen bir fayda da sağladığını biliyorum. Ancak bu 20. yüzyılla beraber tarihe gömülen bir fayda. Artık hiçbir devlet paranın basım maliyeti ile paranın üzerinde yazan değer arasındaki farktan kazanç sağlamakla uğraşmıyor. İşin esası parayı artık bankalar üretiyor merkez bankalar değil. Daha önceki yazılarımda çok sayıda analizle bunu göstermiştim.
Zaman zaman ya ülkelerin ya da dünyanın içine düştüğü sıkıntılar kağıt paraya olan ilgi ve alakayı artırsa da esasında güçlü paralar olan Euro ve DOlar haricindeki paraları kimse cebinde taşımak istemiyor. Kaydi para ve basılmış para arasındaki fark bu eğilimin göstergesi olduğu gibi tetikleyicidir de diyebilirim.
Çok iyi hatırlıyorum kaç defa rahmetli annem “paraları elledikten sonra git elini yıka” derdi. Rahmetli babam da “sakın elini yüzüne sürme önce elini yıka” derdi. Gerçekten de kimin neresinde sakladığı belli olmayan kağıt ve metal paraların elden ele dolaşmasıyla mikropların yayıldığı konusunda en az 40 yıldır bu şekilde ikazlar almaktayım. Son günlerde Corona Virüsü ile ilgili ortaya atılan tartışmalar ve bazı sosyal medya görüntüleri bu konudaki endişeleri artırdı diyebilirim.
Korona virüsü tükürük ya da salgıyla bulaşan bir virüs. Havadan bulaştığına dair bir kanıt yok. Tükürük ve terden bulaşabiliyor. Bu durumda hasta olan kişilerin dokunduğu ne varsa bir ölüm makinesine dönüşüyor. Hapşırma anında dökülenler bir masada kapıda ya da herhangi bir yerde kaldığında virüs günlerce yaşamaya devam ediyor. Uzmanlar “sakın ha elinizi yıkamadan yüzünüze sürmeyin” diyor. Aynen rahmetli babam gibi.
Açıkçası kağıt paraların ortadan kalmasıyla beraber Kripto Paraların saltanatı yayılacak derken böyle bir felaketle olmasını beklemiyordum. Ancak kimsenin kimseye dokunmadan ya da birşey bulaştırmadan işlem yapmasını kripto paralarla sağlayabileceğimiz ortada.
Geçenlerde kredi kartımı uzattığım bir park görevlisi feci derecede grip olmuştu. Hiç utanmadan “lütfen kredi kartımı ellemeyin ben temassız ödeme yapacağım” dedim. Aslında bu da çare değil. Çünkü belli bir meblağın üzerinde işlem yapmak için POS cihazının tuşlarına dokunmanız gerekiyor. Yani her şekilde bankaların sunduğu ödeme araçlarının büyük bir kısmı “temas” gerektiren enstrümanlar. Dolayısıyla hiç kimseye dokunmadan işlem yapabilme ihtimali az.
Çindeki gelişmeler eğer Nisan Ayının sonuna kadar düzelirse herkes bu gerçekleri bir kez daha gözden geçirecek ve yumuşak bir geçişi başlatacak hamleleri yapacaktır. Ancak Corona Virüsü tarihte görülmüş bazı örneklerde olduğu gibi daha uzun süre devam ederse ödeme sitemlerinde köklü ve radikal değişikliklerin gelebileceğini söyleyebilirim.
