Bitcoin balon mu tartışması 2017 yükseliş sezonunda zirvedeydi. Bitcoini ve arkasındaki blokzincir teknolojisini anlamayanlara göre Bitcoin ya da diğer kriptoparalar çay ocaklarının dağıttığı çaykahve vs markalarından farksızdı. Hatta daha kötüydüler. Çünkü dijitaldiler. Elle tutulmuyorlardı. Fiyatlarının artması ise sadece insanların değerlerinin daha da yükseleceğine olan inancından kaynaklanıyordu. Kriptoparaların başka hiçbir gerçek işlevleri yoktu. Günlük hayatta alışverişlerde kullanılmıyorlardı. Öyleyse kesinlikle gerçek değerleri sıfırdı. Bitcoin kesinlikle balondu ve mutlaka gerçek değeri olan sıfıra dönecekti.
Köprünün altından çok sular aktı. Dört yıl sonra 20202021 yükseliş sezonu başladı aylar geçti ancak yine aynı noktaya geldik. Nouriel Roubini Steve Hanke vb profesörler ve elbette onların bazı Türkiye şubeleri aynı görüşleri tekrar ifade etmeye başladılar.
Bu görüşlerin temel hareket noktası Bitcoinin hiçbir işe yaramadığı görüşüdür. Oysa büyük bir yanılgı içersindeler. Bitcoin bir bilgisayar programıdır. Bu bilgisayar programı küresel tarafsız merkeziyetsiz 100’lerce yıllık para politikası önceden kesin ve değiştirilemez şekilde belli olan bir merkez bankasıdır.
Merkeziyetsiz merkez bankası elbette tuhaf bir ifadedir. Aslında Bitcoin burada bize bu bankalara merkez bankası değil rezerv bankası dememiz gerektiğini de öğretiyor. Amerika’da da örneğin Merkez Bankası ya da ‘Central Bank’ demezler ‘Federal Reserve’ yani ‘Federal Rezerv’ Bankası derler. Yani Bitcoin tıpkı Fed (ABD) ECB (Avrupa) BOJ (Japonya) ve PBOC (Çin) gibi küresel rezerv para üreten bir rezerv bankasıdır.
Yalnız bu küresel rakipleri karşısında Bitcoinin çok önemli farkları var. Öncelikle diğer küresel rezerv bankalarını insanlar yönetir. Sözler verirler fakat bunların çoğu gerçekleşmez. Örneğin 2008 Krizi’nden sonra bu bankalar tarihte ilk defa 200 yılda bastıkları paranın kat kat fazlasını basıp ticari bankalara vs verdiler. “Siz bu krizin sorumlularını neden kurtarıyorsunuz” diye sesler yükselince “merak etmeyin kriz bitince bu paraları geri toplayacağız” dediler. Geri toplamak şöyle dursun 2020 Krizi’nde bastıkları para miktarını tekrar en az ikiye katladılar. Yarın da ne yapacakları belli değil.
Oysa Bitcoin bilgisayar programının kendi para birimi olan Bitcoinden ne zaman ve ne kadar üreteceği kesin olarak bellidir. Kendinizi Bitcoin döngülerine göre konumlandırabilirsiniz. Bitcoinde çeşitli kültürel dini ya da politik etkiler altında olan insan yöneticileri yoktur. Sistem tamamen otomatik çalışır. Belirli zümrelerin elinde çok Bitcoin olması ya da büyük madencilik gruplarının bulunması Bitcoinin bu özelliklerini değiştiremez. Daha önce Bitcoinin özelliklerini değiştirme denemeleri oldu. Arkasında milyarlarca dolar sermaye ve güçlü ilişkiler olan Roger Ver bunu denedi. Sonu kendisi ve taraftarları için tam bir hüsran oldu. Birileri deneyip Bitcoin özelliklerini değiştirse bile bu ancak yeni tip bir kripto para oluşturmak anlamına gelecektir. Orjinal Bitcoinden devam etmek isteyenler teknoloji açık kaynak kodlu olduğu için bu imkana her zaman sahip olacaklar. Buda Bitcoini onu kullanmak isteyenler olduğu sürece adeta ölümsüz kılıyor.
Ayrıca Bitcoin blokzincir teknolojisi nedeniyle herhangi bir otorite tarafından tamamen kapatılamaz. Çünkü Bitcoin veritabanı Bitcoin bilgisayar programının yüklü olduğu tüm bilgisayarlarda aynı anda tutulur. Bugün dünya üzerinde bu şekilde Bitcoin programını çalıştıran en az 4243.000 bilgisayar var. Bu bilgisayarların aynı anda hepsini bulup kapatmanız gerekir. Bu imkansızdır. Tamamını bulup kapatmak ancak interneti kapatmakla mümkündür. Bunu yaparsanız bir çok yaşamsal sistemi de kapatmış olursunuz.
Zira bu durumun da örnekleri dünya çapında bol bol yaşandı. Venezuela ve İran Bitcoini kapatmaya çalıştı. Fakat bunun teknik olarak mümkün olmadığını kısa sürede anladılar. Bitcoinin özellikle $ karşısında gerçekten tarafsız bir yapı olduğunu gördüklerinde ise kendileri Bitcoin üretmeye başladılar. Artık dünya Bitcoin üretiminin %042’sini Venezuela %382’sini İran gerçekleştiriyor. Çin güya Bitcoini yasakladı ama fiilen bu yasağın hiçbir anlamı yok. Aksine yasak koyduğu için Çinden kripto paralar yolu ile 20 milyar $ sermaye dışarı kaçtı.
Böyle bir küresel rezerv bankası ya da para network’ü insanlar şirketler ve hatta devletler için son derece faydalı. Bitcoin rakiplerinin tam aksine sınırlı bir rezerv para. Rakiplerin 1971’den beri tamamen sınırsız olarak bastıkları kağıt rezerv paraların hepsinde az ya da çok enflasyon var. Bunların en sağlamı olan Amerikan Doları bile 1913’te Fed kurulduğundan bu yana satın alma gücünün %95’inden fazlasını kaybetti. Arjantin Venezuela Zimbabve İran Nijerya vb ülkelerde çok yüksek enflasyon nedeniyle halklar Bitcoine adeta hücum etti. Türkiye’de de aynı nedenden dolayı büyük ilgi var. Batı ülkelerinde enflasyon kazanı yavaş yavaş kaynarken bir çok başka ülkede tencerenin altındaki ateş çok açılmış durumda.
Bu sene farklı bir durum var. Batıda yavaş yavaş kaynayan kazanın farkına şirketler de vardı. Elon Musk ve Tesladan önce Nasdaq’ta işlem gören MicroStrategy bilançosuna doğrudan Bitcoin almıştı. Firmanın CEO’su Michael Saylor ABD’de bile enflasyon rakamlarının hileli olduğunu rezervlerini $’da tutması halinde senede en az %10 ila 15 reel kayba uğradığını bu nedenle şirketinin dolar rezervlerini Bitcoine çevirdiğini açıklamıştı. Aynı görüşten hareket eden Elon Musk da Tesla’nın nakit varlığının %15’ini Bitcoine çevirdi.
Tesla ABD denetleme kuruluşu SEC’ye verdiği açıklamada rezerv politikasını değiştirdiğini Bitcoin alımını bu çerçevede yaptığını ve bundan sonra da Bitcoin dışında ‘alternatif rezerv varlıklar’ almaya devam edeceğini açıkladı. Bu alternatif $’a karşı alternatif anlamına geliyor. Ve sadece Bitcoin değil diğer dijital varlıklar diğer kripto paralar ve açıkça notta yazıldığı gibi altın ve altın ETF’lerini de (borsa yatırım fonları) içeriyor.
İşin daha da ilginç tarafı MicroStrategy Bitcoin politikasını anlatmak için bir toplantı düzenledi ve buraya Tesla temsilcileri dahil 1400 başka şirketten dinleyiciler katıldı. Yani sadece yüksek enflasyon altında ezilen bireyler değil artık şirketler de Bitcoini spekülasyon aracı olarak değil rezerv para ya da değer saklama aracı olarak kullanıyor. Çok açık bu yükseliş sezonunda daha binlerce şirket ve yatırımcı rezervlerinin en az bir kısmını Bitcoine çevirecek.
Bir sonraki aşama ise hiç kuşkusuz devletlerin de Bitcoini rezerv para olarak kullanmaya başlamaları olacaktır. Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde istediği kadar “Merkez bankaları Bitcoin almayacak” desin arzu ediyorsa ‘masaya çıksın tepinsin’! İran Merkez Bankası şu an ülkede üretilen tüm Bitcoinleri satın alacağını açıkladı. Elde edilen bu Bitcoinler dış ticarette kullanılacak. Bu durumda İran çoktan Bitcoini merkez bankası bünyesinde işlemeye başladı bile.
201314 Sezonunda Bitcoini sistem dışına itilmiş ya da kendileri sistem dışına çıkmış kanun dışı unsurlar kullanıyordu. Ancak kısa sürede bu yasadışı güçler küçük ve marjinal hale geldi ve Bitcoin geniş halk kitlelerine yayıldı. Merkez bankaları vakasında da böyle olacak. Başlangıçta İran Venezuela gibi sistem dışı bırakılmış ülkeler kullanacak ama çok kısa sürede dünya geneline yayıldığını göreceğiz.
Çünkü Bitcoin çok kuvvetli bir rezerv para. 22 Mayıs 2010’da 25 dolarlık bir pizza 10.000 Bitcoine satın alındı. Tarihin bu ilk gerçek piyasa Bitcoin işleminde 1 Bitcoinin değeri 00025 $ olmuştu. Bugün ise Bitcoinin değeri 54.000 $ civarında. Yani Bitcoin $ karşısında son 11 yılda 216 milyon kat değer kazanmış durumda.
Bitcoinin ne kadar kuvvetli bir rezerv varlık olduğunu basit bir örnekle anlatayım: Türkiye 2017 yıl başında döviz rezervinin sadece %272’sini Bitcoine çevirseydi yani tanesi 1000 $’dan 25 milyar $ ödeyip 25 milyon adet Bitcoin satın alsaydı; yalnızca 4 yılda 25 milyar dolarlık yatırım (Bitcoin fiyatını 54.000 $ kabul edersek) 135 milyar $’a yükselirdi. Bugün merkez bankasının döviz rezervi diye bir sorunu kalmazdı. Bu arada Citibank 2021 sonunda Bitcoin fiyatını 318.000 $ olarak tahmin etti. Citi’nin bu öngörüsü gerçekleşirse Türkiye’nin 25 milyar $’lık Bitcoin rezervi 4 yılda 318 kat artışla 795 milyar $’a tırmanırdı! Türkiye 2018 yılında Bitcoinin kendi doğal döngüleri çerçevesinde daha önce de yaptığı gibi yükseliş sezonlarından sonra %8090 çökmesine bakıp ‘Aaa Bitcoin balonmuş’ deseydi işte bu tarihi fırsatı da kaçırmış olurdu.
Eninde sonunda devletler de merkez bankaları da durumu fark edecek. Devletler sınırlı bir rezerv para olan altın ile çalışabildiğine göre Bitcoin ile neden çalışamasın? Bitcoin balon ya da Bitcoin devletleri yıkacak gibi söylemler tamamen fantaziden ibarettir! Akıllı ve vizyon sahini bireyler şirketler ve devletler için fırsatlar hala devam ediyor. İnşallah bu durumu ilk önce fark eden ülke Türkiye olur.
