Piyasada boğa sezonu geldi mi gelmedi mi tartışmaları süre dursun öyle görünüyor ki FUD sezonu açıldı.
FUD İngilizce Fear Uncertainty ve Doubt kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltma. Bu kelimelerin Türkçesi sırasıyla: Korku belirsizlik ve şüphe.
Kriptopara blokchain (blokzincir) ve genel olarak dağıtık veritabanı teknolojileri (DLT) piyasası 10 yıllık geçmişine rağmen zaten hala çok küçük. 90’lı Yıllar boyunca İnternetin ortaya çıkması ile teknoloji şirketlerine 5 trilyon $ para akmıştı. Yani bugünün parasıyla yaklaşık 75 trilyon $. Oysa bugün tüm kripto paraların piyasa değeri sadece 024 trilyon $.
Piyasa çok küçük olduğu için çok düşük miktarlı nakit hareketleri bile fiyatları aşırı oynatabiliyor. İşte bu nedenle FUD oluşturan haberler de özellikle sert satışlar getirebiliyor.
Piyasanın klasikleşmiş FUD’ları var: Çin Tether Sahte Satoshi’ler dolandırıcılıklar vs.
Bence FUD sezonu yine bir klasik olan Tether ile açıldı. Tether ABD $’ı karşılığında üretilen bir kripto para. Değerinin 1 $’a eşit olması gerekiyor. Piyasanın çok büyük bir bölümü $ işlemleri için Tether kullanıyor.
Ama sorun şu ki Tether hiçbir zaman bastığı coin miktarı kadar gerçek $ tuttuğunu ispat edemedi. Bu konudaki tartışmalar geçmiş yıllarda sürekli FUD kaynağı oldu.
Bitcoin Aralık ayında 6600’lerde dip yapıp tırmanışa geçtikten sonra piyasada yine ‘Yüksek miktarda Tether basıldı Bitcoini Tether yukarı itiyor’ FUD’ı yayılmaya başladı.
Tether FUD’ını yayanlara göre 2017’deki büyük yükseliş bile yoktan basılan Tether’ler ile gerçekleştirildi. Oysa Bitcoin tarihine baktığımızda Tether’in olmadığı dönemlerde Bitcoinin çok daha yüksek oranlarda artışlar yaptığını görüyoruz. Örneğin Tether’in var olmadığı 2012 Halving Döneminde Bitcoin 214 $’dan 113226 $’a 529 kat artarken; 2016 Halving Döneminde ise 19859 $’dan 1949863 $’a sadece 98 kat arttı. Tether 2015 Yılından bu yana piyasada faaliyet gösteriyor.
Tether’in şeffaf olamaması ve yöneticilerinin hikayeleri ile hastalıklı bir yapı olduğu ortada. Ancak ideolojik olarak Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) hiçbir maliyet olmadan sınırsız $ basmasına karşı ortaya çıkmış bir piyasada maliyetsiz $ bastığı için birilerini suçlamak pek ilgi çekmiyor. Kriptopara piyasalarında genel algı FED’in Tether’den çok daha kirli bir yapı olduğu yönünde.
Sonunda Tether yöneticileri dahi bastıkları coinlerin %70’i kadar $ tuttuklarını kabul etti. Ancak bunun piyasa üzerinde şok edici bir etkisi olmadı. Bu arada Tether basıldığı için Bitcoin’in yükseldiği teorisinin karşısında her zaman anti tezi de vardı: Bitcoin yükseldiği için piyasaya girmek isteyenler Tether talebi oluşturuyorlardı.
Sezonun bir başka Tether FUD’ı Tether’e karşı ABD’de süren davalar. 18 Ocak‘ta bu davaların birleştirildiği haberi geldi.
Sahte Satoshi FUD’ı da hemen kendini gösterdi. En meşhur sahte Satoshi Avustralyalı Craig Steven Wright (CSW). Kendisinin Satoshi Nakamoto olduğunu iddia etti. Defalarca bunun gerçek olmadığı ispat edildi. Ancak CSW Kendisinin Satoshi olmadığını söyleyenlere dava açtı. Hatta kendi Bitcoinini bile oluşturdu. BSV isimli bu kripto paranın şu anda yaklaşık 5 milyar $ piyasa değeri var.
14 Ocak’ta Craig Wright’ın Satoshi Nakamoto’nun Bitcoin’in ilk günlerinde ürettiği 1 milyon Bitcoine erişmek için gereken özel anahtarları bir kurye ile aldığı yönünde haberler piyasaya düştü. BSV fiyatı bu haberle 160 $’lardan 400 $’a fırladı.
Wright 1 milyon Bitcoine eriştiğinde bunları satarak Bitcoini yok edeceğini ileri sürüyordu. Fakat 18 Ocak’ta Wright’ın avukatı Andres Rivero müvekkilinin özel anahtarlara sahip olmadığını açıkladı. BSV 250 $’lara indi. Böylece Wright yine birçok kişide soru işaretleri oluşturup belki de milyonlarca $’ı cebe attı.
Dolandırıcılık haberleri de piyasada tekrar canlandı. Kasım ayında Türkiye’de ‘Bitcoin Safiye’ meşhur olurken 16 Ocak’ta Tayland’dan başka bir haber geldi: Bir kriptopara saadet zincirine 25 milyon $ kaptıran 20 mağdur davalarını yerel polisten özel yetkili bir mahkemeye taşıyordu.
Tabi ‘Kambersiz Düğün Olmaz’ Çin FUD’ı da eksik kalmıyor. Örneğin 24 Aralık’ta çıkan bir habere göre Çin devleti 7000 kriptopara madencilik ekipmanına el koydu. Aslında bilgisayarlara kaçak elektrik kullanılarak madencilik yapıldığı için el konulmuştu.
Bu arada belirli bir dijital varlığa karşı özel olarak FUD haberleri de çıkabiliyor. Örneğin 19 Ocak’ta Holochain CEO’su Mary Camacho’ya ait olduğu öne sürülen bazı fetiş ve BDSM fotoğraflar sosyal medyaya düştü. Holo taraftarları fotoğraflar gerçek olsa bile kişilerin özel hayatları ile değil teknolojinin ve yazılımın kendisi ile ilgilendiklerini belirttiler.
Benim hissiyatım FUD oluşturan olay ve haberler artarak devam edecek. Aslında FUD artışı aynı zamanda boğa sezonunun geldiğine bir işaret olarak da kabul edilebilir. Çünkü genelde FUD haberleri piyasa yükselirken bir bahane ile ‘satış’ oluşturmak için yayılıyor. Böylece artışları kaçıran özellikle büyük yatırımcılar tekrar alım fırsatı yakalayabiliyor.
