Anonimlik erişilebilirlik kullanım kolaylığı ve düşük işlem maliyeti şeklindeki bariz avantajlara ek olarak kripto para birimlerinin küresel olarak benimsenmesini engelleyen bazı ciddi dezavantajları var. İlki kripto ve suç arasındaki bağlantıdır. Bu konuyu inceleyen herkes yüzeysel olarak Bitcoinin (BTC) hala karanlık ağdaki dolandırıcı ve suçlular arasında popüler bir ödeme yöntemi olduğunu biliyor. Kripto paralar kara para aklama vergi kaçırmak ve yatırımcıları aldatmak için çok uygun araçlar olabilir.
Saadet zinciri ya da dünyada bilindiği şekliyle (adını ünlü İtalyan dolandırıcı Ponzi’den alan) Ponzi dalaveresi mal üretmez ve hizmet vermez – yaptıkları tek şey oluşturulan piramidin her üyesinin bir sonrakini davet ettiği ağ pazarlamasıdır.
Böyle bir sistemde kazanmayı başaranlar sadece organizatörler ve paralarını zamanında çekmeyi başaran bazı erken yatırımcılar olur. Piramidin geri kalan katılımcıları parasız veya borçlu bırakılır.
ONECOIN
OneCoin 2014ten 2017ye kadar faaliyet gösteren yaklaşık üç milyon kişiyi 5 milyar dolar dolandıran en büyük kripto para saadet zincirlerinden biri olarak kabul ediliyor. One Coinin kurucusu Bulgar dolandırıcı Ruzha Ignatova.
Ruzha Ignatova yatırımcılarını OneCoinin yakında dünyadaki en etkili kripto para birimi olacağına ikna etti. Ignatova Bitcoini bitireceğini söylüyordu ancak OneCoin’in kendi blok zinciri yoktu ve sadece dalavere ile ilişkili sitelerde kabul ediliyordu.
Bulgaristan hükümeti proje finansal bir araç olmadığından ve düzenleyiciler tarafından kontrol edilmediğinden OneCoine katılma riskleri hakkında bir mesaj yayımlayarak dolandırıcılık tehdidi konusunda kamuoyunu uyardı. Bu olay üzerine OneCoin ülkeyi terk etti ve Bulgar bankalarıyla çalışmayı bıraktı. Ardından İngiltere Avusturya ve Taylanddan uyarılar geldi. İtalya ve Almanya bile OneCoinin faaliyetlerini yasakladı ve hesaplarını engelledi. Ignatova ortadan kayboldu ve nerede olduğu hakkında hiçbir bilgi yok.
ABD Ruzha Ignatovayı sahtekarlık ve kara para aklama suçlarından 25 yıl hapis cezasına çarptırdı. ABD kolluk kuvvetleri Ignatova’nın avukatı kardeşi ve eski iş ortağı da dahil olmak üzere suç ortaklarından bazılarını yakalamayı başardı.
BITCONNECT
2016dan 2018e kadar faaliyet gösteren BitConnect bilinmeyen geliştiriciler tarafından yaratıldı ve Satao Nakamoto tarafından yönetildi.
BitConnect yatırımcılarına yüzde 40 kar sözü verdi.
BitConnect’i ilk eleştiren günde yüzde 1 kar vaadinin klasik bir saadet zinciri olduğuna dikkat çeken Vitalik Buterindi. Bir süre sonra Mike Novogratz ve Litecoin (LTC) yaratıcısı Charlie Lee Buterin’in görüşünü tekrarladı. İngiltere hükümeti BitConnectin organizatörlerine şirketin iş modeliyle ilgili sorular sordu. Ancak bu dolandırıcıların kripto etkinliklerine katılmasını ve yeni yatırımcıları çekmesini engellemedi.
ABD makamları BitConnectin bir aldatmaca olduğunu bildirerek operasyonları durdurmasını istedi. Yatırımcılar bu hikayede 3.5 milyar dolar kaybetti.
PLUSTOKEN
2018’de aylık yüzde 10 ile yüzde 30 arasında yatırım getirisi vaatleri ile Çin WeChatte duyuruldu. Yaklaşık dört milyon kişi PlusToken’a yatırım yaptı. PlusToken’ı yaratan dolandırıcılar güya finansal okuryazarlığı savunuyor ve insanları kripto para birimleri kullanmaları için eğitiyordu. 2019’da PlusToken dolandırıcılarından altı tanesi Çin makamlarının talebi üzerine tutuklandı. Ancak yatırımcıların kaybettiği 3 milyar dolar iade edilemedi.
SONUÇ
Saadet zincirleri deneyimsiz yatırımcıları cezbetmektedir ve hükümetler vatandaşları bu tür dolandırıcılıklardan sonsuza kadar koruyamaz. Bu durumda en iyi savunma bilgidir. Herkes şirketlerin altın madeni olmadığını ve yatırım karşılığında vaat edilen büyük kar marjlarını gerçekçi olmadığını fark edebilse daha az sahtekarlık olur.
