İsveç merkez bankası tarafından yürütülen bir pilot programın ardından Aralık ayında e-kronanın fizibilitesine ilişkin bir araştırma başlattı ve böylelikle İskandinav ülkesi nakitsiz hayata geçen ilk ülke olma yolunda bir test aşamasına girdi.
Ülkenin merkez bankası Riksbank e-krona ile ödeme yapmanın “mesaj göndermek kadar kolay”olmasını istiyor ancak Stockholmdeki bankacılar bunun bankacılık sisteminin dinamiğini kökten değiştireceğini söylüyor. Bir banknot veya madeni para gibi bir e-krona sahibinin de merkez bankası üzerinde doğrudan bir hak talebi vardır ve devlet destekli paraların çoğunun tutulduğu ticari bankaları etkin bir şekilde atlatır.
İsveçin en büyük kurumsal bankası SEBnin finans müdürü Masih Yazdı Reuterse verdiği demeçte “Aklı başında insanlar parasını Riksbank ile tutacaktır” diyerek merkez bankasının daha iyi faiz oranları ve koruma sunduğunu sözlerine ekledi.
İnsanlar daha az fiziksel nakit kullandıkça ve Bitcoin gibi alternatif para birimleri güç kazandıkça dünyadaki birçok ülke kendi merkez bankası dijital para birimlerini (CBDC) çıkarmaya çalışıyor.
Bahamalar Ekim ayında dünyanın ilk CBDCsini başlattı ve Çinin iki yıl içinde bir dijital yuana sahip olması bekleniyor.
Dünyanın en az nakde bağımlı ekonomisi olan İsveç batı ülkeleri arasında başı çekiyor ve hükümetin Kasım 2022de e-krona devam edip etmeme konusunda bir karara varması bekleniyor.
Muhtemel Problemler
İsveçliler paralarını mevduat hesaplarından e-krona aktarırlarsa bu potansiyel olarak bankaları fondan mahrum bırakacak ve onları likidite için toptan satış piyasalarına bağımlı hale getirecektir.
Yazdi bunun sektörü borç yüklü ve kârsız hale getirerek finansal istikrarı baltalayabileceğinden endişe duyuyor.
Yazdi “Bir banka hesabınız varsa ancak – bir düğmeye tıklayarak – paranızı merkez bankasına taşıyabiliyorsanız … bu sistemde istikrarsızlığı riske atabilir” dedi.
Riksbank müdür yardımcısı Cecilia Skingsley bu tür endişeleri reddetti:
insanlar hazine bonosu satın alarak bankacılık sisteminden çoktan çıkabilirler.”
Skingsley Kasım ayında Reuterse verdiği demeçte “Bankacılık sisteminin siber saldırıları olması riskiyle zaten yüzleşmek zorundayız. Bir CBDCnin bunu temelde daha kötü bir duruma değiştireceğini düşünmüyorum.” dedi.
İsveç Bankacılar Birliği danışmanlarından Rickard Eriksson Riksbankın topladığı parayla ne yapacağını netleştirmemesinden endişe duyuyor.
Sermayeyi elinde tutabilir veya fon eksikliklerini telafi etmek için bankalara ödünç verebilir. Ancak bu ipotek veya kurumsal kredilerin mevcudiyetinin Riksbankın kredi riski iştahına bağlı olacağı anlamına gelir.
Eriksson “Riksbankın bunu gerçekten düşündüğünü veya iyi yanıtlar bulduğunu sanmıyorum” dedi.
