Virüs salgınına dair beşinci yazım.
Çin badireyi atlatıyor gibi ama Avrupa’nın durumu kötü.
Gidişat ekonomik açıdan durgunluğa işaret ediyor piyasalar sakinleşemiyor. Üstüne bir de petrol şoku yaşadık deflasyon korkusu sardı dünyayı.
Avrupa Merkez Bankası Başkanı Lagarde virüs nedeniyle Avrupa 2008 krizi benzeri bir krizle karşı karşıya acilen bir şey yapmalıyız dedi. Fed 1718 Mart toplantısı beklemeden faizi 50 bp indirdi 18 Mart akşamı 50 bp indirim daha bekleniyor. İngiltere Merkez Bankası 26 Mart toplantısını beklemeden 11 Mart’ta faizi 50 bp indirdi.
Virüsle birlikte aynı anda gelen arz ve talep şokuna karşı dünya hazırlıksız yakalandı. Şirketler hazırlıksız ve çok borçlu. Bu borçluluğa petrol piyasasını çökerten S.Arabistan kararı sonrası enerji şirketlerinin olası riskleri eklendi.
Ne yapmak lazım?
Merkez bankaları faiz indirmeye başladılar devam edecekler üstüne likiditeyi artırıcı adımlar eklemek zorundalar. Onlar da farkında kırılan zinciri düşük faiz bir araya getiremez ama arz şokunun üstüne talep şoku tahammül edilebilir bir şey değil. Şirketler ayakta kalmalı istihdam mümkün olduğunca korunmalı. Paranın maliyeti düştü diye bugün olmayan yatırım yarın gelmeyecek ama şirketlerin yüzdürülebilmesi için faizin aşağıda olması merkez bankalarının yapabileceği yapması gereken hamle.
Likidite artsa faiz düşse tüketici daha çok tüketmez elbette ama koşulların tüketici lehine kolaylaştırılması da şart.
Bütün bu parasal hamleler problemin bugün çözülmesi için değil virüs konusu geride kalmaya başlayınca sistemi canlı tutmak ekonomiyi canlandırmak için alınıyor.
Parasal tedbirler yetmez üstüne mali tedbirler alınmalı
Vergi indirimleri ilk akla gelen hamle. Trump’ın düşündüğü gibi çalışanların ödediği vergide indirim veya muafiyet tüketiciye destek olur. Virüs korkusuyla içe kapanan sistemin daha da kilitlenmemesi için böyle bir indirim şart.
Şirketler açısından da vergi indirimleri destekler sıfır faizli krediler gündeme gelmeli gelecek. Şirketlerin yaşadığı sorun kötü işletme yönetimi kaynaklı değilse virüs tahdidi geride kalmaya başlayana kadar bu tip önlemler şart.
Kamu harcamaları da çok gecikmez böyle giderse alt yapı harcamaları vb…Keynezyen politikalar kaçınılmaz daha iyi bir yol bulana kadar.
Piyasalar ne yapacak?
Bir o yana bir bu yana sallanmaya devam. Yön bulmak zor kafalar çok karışık. Bugün alınan tedbirlerle ekonomik sorunlar hafifletilmeye çalışılır ama salgının şirketler açısından yarattığı kayıp netleşmeden bugün parasal tedbirlerin etkisi çok hissedilemeyebilir. Ama uzun vadede bol para düşük faiz borsalar için destekleyici. Örneğinin 2008’den sonra gördük.
Durgunluk/ deflasyon korkusu tahvil faizlerini düşük tutmaya devam edebilir daha düşük seviyeler de söz konusu olabilir. Çünkü o cephede konu kazanç değil varlığı korumak.
