Geçen ay iş kanıtından hisse kanıtına geçişi ile Ethereum artık ağa yeni işlemler eklemek için madencilere değil doğrulayıcılara güveniyor. Bu doğrulayıcılar, her bir bloğa hangi işlemlerin hangi sırayla yapılacağına karar verir. Bu, ağın enerji tüketimini zaten yüzde 99,99 azaltmış olsa da, ağın güvenliğini sağlayan ETH’nin büyük bir bölümünün merkezi varlıklarla eşleştiği anlamına da geliyor. Peki Ethereum için sırada ne var?
Proof of Stake Ethereum için yararlı oldu mu ?
Uzmanlar, bunun Ethereum’un ilk etapta merkezi olmayan hale getirilmesinin tüm nedenlerine aykırı olduğunu söylüyor. Blockchain ağlarının güçlü, merkezi varlıkların yönetiminde olması gerekmiyor. Geçen ay itibariyle, Ethereum ağında 13,5 milyon ETH (o sırada 22,3 milyar dolar değerinde) stake edilmişti ve bu ETH’nin yüzde 60’ından fazlası Lido Finance, Coinbase, Kraken ve Binance ile oturuyordu. Bu, bu merkezi varlıkların zincire eklenecek işlem bloklarına atanma olasılığının çok daha yüksek olduğu ve ağda neye izin verilip verilmediği konusunda çok büyük bir söz hakkına sahip olabileceği anlamına gelir.
Ağın hisse kanıtına geçişinden bu yana rakamlar biraz değişti. Blockchain analitik firması Nansen’e göre, Ethereum’da şu anda 14 milyon ETH (bu yazı itibariyle yaklaşık 19.2 milyar dolar değerinde) var. Ve Lido DAO tarafından yönetilen merkezi borsalar ve Lido arasındaki dağıtım değişmeden kalır. Ancak ETH merkezileştirme sorunu, büyük merkezi doğrulayıcıların tümü, Yabancı Varlık Kontrol Ofisi (OFAC) yaptırımlarıyla uyumlu kalmak için işlemleri ihmal etmeyi reddetmediği için hala daha fazla endişeleniyor.
Örneğin, OFAC tarafından onaylanan Tornado Cash cüzdan adreslerine veya bu adreslerden gönderilen fonların işlenmesinden kaçınabilirler. Coinbase’in şu anda Tornado Cash cüzdan adreslerine yönelik yaptırımlarına itiraz etmek için ABD Hazine Bakanlığı ve OFAC’a karşı bir dava finanse etmesi, tüm meseleyi daha karmaşık hale getiriyor.
Öte yandan Eden Network’ün kurucu ortağı ve ürün lideri Caleb Sheridan, merkezileşmeyi bir endişe olarak gördüğünü, ancak çok büyük bir sorun olmadığını söyledi.
Dolaşımda, diğer tarafların teorik olarak, merkezi görevlilerden daha fazla para yatırmak ve böylece ağ üzerindeki kontrollerini en aza indirmek için riske atılmayan yeterli ETH olduğunu ekledi. Ethereum blok gezgini Etherscan’ın verilerine göre, şu anda stake edilen 14 milyon ETH, 121 milyon arzın sadece yüzde 12’sini temsil ediyor. Sheridan, “Ağa zararlı olarak algılanan herhangi bir davranışa karşı koymak için daha fazla ETH yatırımı göreceğimizi hayal ediyorum” dedi.
Eden Network, doğrulayıcıların blok üretimini dış kaynak kullanmak ve gelirlerini en üst düzeye çıkarmak için kullanabilecekleri bir hizmet olan birkaç MEV-boost rölesinden birini çalıştırır. Bunu yapan birkaç şirketten biri. Birleştirmeye öncülük eden bir Ethereum doğrulayıcısı olan Figment, geliri artırmak için Flashbots MEV-boost’u kullanacağını duyurdu.
Ethereum’un şimdi çalışma şekli, zincire yeni bir veri bloğu ekleyen her doğrulayıcı, o bloğa hangi işlemlerin gireceğini de seçebiliyor. Bu nedenle, bir doğrulayıcının belirli işlemleri hariç tutması mümkündür. Ayrıca, arbitraj veya tasfiye amacıyla işlemleri yeniden düzenleyebilmeleri de söz konusudur. Ancak gelirlerini en üst düzeye çıkarmak için MEV-boost rölelerini kullanan doğrulayıcılar, bir bloğa neyin gireceği konusundaki kararı Eden Network gibi şirketlere de veriyor. Bir blok zinciri geliştirme şirketi olan Labrys, MEV-boost röleleri aracılığıyla kaç tane birleştirme sonrası bloğun işlendiğini ve bu rölelerin kaçının OFAC ile uyumlu olduğunu söyleyen şirketler tarafından çalıştırıldığını takip ediyor. Şimdiye kadar, birleştirme sonrası blokların yüzde 35’i MEV-boost röleleri tarafından üretildi. Bunların yüzde 31’i OFAC yaptırımlarına uyacağını söyleyen şirketler tarafından üretildi. Bu, birleşmeden bu yana MEV destekli blokların sadece yaklaşık yüzde 1’ini işleyen Eden Network’ü içeriyor.
Ancak baskın rol oynayan, MEV-boost röleleri aracılığıyla üretilen blokların yüzde 84’ünü oluşturan ve OFAC yaptırımlarına uyacağını söyleyen Flashbot’lar oldu. Labrys’e göre, uyumlu olmayan üç MEV-boost rölesi, BioXroute’un Max Profit ve Ethical ve Manifold tarafından çalıştırılan bir röledir. Bir doğrulayıcının MEV-boost rölesi, OFAC yaptırımlarıyla uyumlu kalmak için işlemleri hariç tutsa bile, sansüre karşı korunmaya yardımcı olmak için gerçekleştirilen bir doğrulama adımı vardır.
ETH ağının hisse kanıtına geçişi, onu daha fazla merkezileşme ve artan güvenlik riskine yönelik eleştirilere açtı!
Kripto güvenlik firması Halborn’un baş işletme görevlisi Dave Schwed, “Bir blok bir doğrulayıcı tarafından önerildiğinde, o zaman en az 128 olmak üzere bir doğrulayıcılar komitesi tarafından onaylanmalıdır. Bu minimum 128, birkaç kötü doğrulayıcının iyilerin iradesini geçersiz kılamayacağını varsayar” dedi.
“Her 32 yuvada bir kontrol noktası bloğunda oy vermek için üçte iki çoğunluk gerektiren kesinlik adı verilen başka bir kavram daha var. Bu oylama gerçekleştiğinde kesinleşir ve değişmez.”
Kötü niyetli davrandığı tespit edilen doğrulayıcılar kesilecek, bu da stake edilen ETH’lerine el konulacağı anlamına geliyor. Birleştirme sonrası ağı izlemek için Etherscan tarafından işletilen bir site olan BeaconScan’a göre, iki hafta kadar kısa bir süre önce bu, 215 doğrulayıcının başına geldi. Ancak sitede verilen eğik çizgi için tek sebep “tasdik kuralı ihlali” idi. Dahası, Armanino blok zinciri hizmetleri başkanı Noah Buxton, verdiği demeçte, Coinbase’in ve diğer borsaların merkezi çoğunluğu, stake edilen ETH ağdan çekilebildiğinde hakimiyetini kaybetmeye başlayacak. Şu anda, stake edilen ETH geri alınamıyor, ancak bunun bir sonraki ağ güncellemesi olan Şanghay ile değişmesi planlanıyor.
Bu güncelleme resmi olarak planlanmadı, ancak Ethereum çekirdek geliştiricileri, önümüzdeki yıl içinde olmasını beklediklerini söyledi. Buxton, daha “merkezi” ETH stakingini iki ayrı grup olarak düşünmenin yardımcı olduğunu söyledi: Coinbase gibi büyük ölçekli doğrulayıcılar ve bu doğrulayıcıları destekleyen stake havuzları için fon sağlayan bireysel kullanıcılar. Büyük oyuncuların her zaman doğrulayıcı düğümleri çalıştırmak için kullanabilecekleri kullanıcı mevduatları olacaktır. Ancak büyük oyuncuların ağdaki ayak izlerinin küçüldüğünü görmelerini bekliyor.
Buxton, “ETH staking hizmetlerinde fonları kilitli olan kullanıcıların, faiz oranları çok cazip olmadığı için bu mevduatların kilidi açılabileceği zaman muhtemelen geri çekileceğini düşünüyorum” dedi. Staking Rewards’a göre Cuma günü, stake havuzları yüzde 4,7 getiri sunuyordu. Bu arada, Ethereum kullanıcıları şu anda DeFi Rate’e göre Nexo gibi kredi platformlarına veya CakeDefi gibi protokollere ETH’lerini yatırarak yüzde 5-6 getiri elde edebiliyorlar. Bu, ağı güvence altına alan ETH’nin şimdilik daha merkezi olduğu anlamına gelse bile, geliştiricilerin aslında Ethereum üzerine inşa etme cesaretini kıracağını düşünmüyor.
Son dakika gelişmelerden anında haberdar olmak için bizi Twitter’da Facebook’ta ve Instagram’da takip edin ve Telegram ve YouTube kanalımıza katılın!
